A-dro dhyn
Cornish translation
Hwithra Istori, Hedhyw ha Devedhek a Gernow
Fondyans Studhyansow Kernewek a guntel war-barth hwithrans akademek yn Kernow hag yn hy hever. Yma hwans dhyn dhe gonvedhes gwell an istoris re furvyas an le ma, gnas a Gernow a-lemmyn, ha war-tu ha py eghen a dhevedhogow a yllyn ni medra.
Dell yllir gweles y’gan gwiasva, ni re dhros agan hwithrans war-barth yn-dann beswar thema. Gonisogeth, Ertach ha Kowethas; Politegieth ha Governans; Erbysiedh ha Negys; Kerghynnedh ha Yeghes. An pyth a gomendyn dhywgh yw aray a’n hwithrans re hwarva dres kampusow Pennskol Karesk yn Truru ha Pennrynn rag kevrenna an kedhlow ma gans an gemeneth ledanna yn Kernow ha leow erel; ha sordya dadhlow. Mars owgh hwi onan a’n bobel, oberor yn governans leel po kenedhlek, mara'gas beus lesow negys yn Kernow, po mar oberowgh yn ranngylgh aluseneth/bodhek, govenek a’gan beus may kyffowgh neppyth dhe les dhywgh.
Ow tochya Fondyans Studhyansow Kernewek
Lonchys veu an FSK yn sodhogel yn 1971 avel aventur kesoberus unnik ynter Konsel Konteth Kernow dell o ha Pennskol Karesk. Y Gevarwodher ena, Charles Thomas, a styryas y wel ober avel:
‘Studhyans a bub dremmyn a dhenses ha’y wonis y’n desedhans randiryel (Kernow ha Syllan) y’n termyn eus passyes, a-lemmyn hag a dheu. Displegyans a gowethas, diwysyans ha’n dirwedh y’gan bys usi ow chanjya yn skon yw kemmys a vern … ha'n istori a'n testennow efan ma y’n termyn eus passyes, a-dhiwedhes ha pell keffrys.’
Hemma a ledyas dhe gevres a ragdresow ow komprehendya testennow avel hendhyskonieth, losonieth, istori der anow ha henwyn tyller. Hembrenkieth a janjyas arta yn 1991 gans Philip Payton, godhonydh-politek hag istorior, ow tisplegya Studhyansow Kernewek Nowydh ynterdhyskyblethek. Synsys ynna yth esa fog arbennek orth Kernow arnowydh a-dhia an etegves kansvledhen ha prederyans a destennow kepar ha divroans, tornyaseth ha honanieth ethnek. Omvyskans a'y wosa a vayni nowydh yn 1997 hag alena rag, yn arbennek Amy Hale, Garry Tregidga ha Bernard Deacon, a ledyas dhe boslev yn Studhyansow Keltek Nowydh, istori der anow ha hwithrans musurel a-gettep.
Rag redya an hwithrans esa an FSK ow kul y'n dydhyow na, mirewgh orth an Kevres Studhyansow Kernewek po an lyver 1993 delanwesek Kernow a-Dhia an Vresel. Bedhewgh sur ynwedh dhe vires dres an dowlen ystynnel Hwedhel Kernow usi ganso, ha hwilas agan keskussulyans bledhynnyek ha ganso kevres a arethyow, kesarethyow ha hweljiow.
Dell welir, yma an FSK ow tehweles lemmyn dhe efander an welesigeth styrys gans Charles Thomas. Ha ni owth avonsya troha’n termyn a dheu ha prederi a’gan govenegow anodho, ni a omglew bos edhom dhyn a dhegemeres hwithrans dhyworth a-dreus an dyskyblethow.
Dres agan 4 thema hwithrans, bern a’gan beus keffrys a’gan Kevrennow Ollvysel. Dell wodhon ni oll, gwerin Kernow re gemeras aga sleynethow dres oll an bys, orth agan provia gans kevrennow dhe leow kepar ha’n SUA, Ostrali ha'n Mordir Nowydh. Y tallathas agan kenwerth keswlasek mar a-varr avel an Oos Brons dhe’n lyha, hag agan ertach ha hengovyow a’gan provi gans kevrennow dhe ranndiryow yn ogas, yn arbennek agan kosins Keltek yn Kembra, Breten Vyghan hag Iwerdhon. Dres henna, gnas poblek ha down a'gan honanieth a brovi dhyn poyntyow hag a dhassen yn arbennek gans lies ranndir aral Europek, ranndiryow powek erel, neb usi ow kelwel ynwedh rag kanasedhans kreffa yn kerghynnedh polici hag yw yn fenowgh a’n worcita.
Govenek a’gan beus may kyffowgh lies tra dhe les dhywgh a-bervedh yn Fondyans Studhyansow Keltek, ha mall yw genen mayth omjunyowgh genen y’gan viaj hedre vo Kernow owth avonsya dres an 21ens Kansvledhen.
Garry ha Joanie